امنیت سایبری و حوادث دیجیتال

یکشنبه, 04 خرداد 1404

بحران در نظرسنجی‌ها؛ وقتی ربات‌ها جای انسان‌ها را می‌گیرند

لورِن لیک، دانشمند داده‌های اجتماعی، هشدار می‌دهد که نظرسنجی‌ها در حال ورود به بحران بی‌سابقه‌ای هستند؛ بحرانی که از کاهش شدید مشارکت انسانی و افزایش استفاده از هوش مصنوعی ناشی می‌شود. با این حال، او معتقد است که هنوز می‌توان با خلاقیت و تغییر رویکرد، اعتبار این ابزار کلیدی را حفظ کرد.

نظرسنجی‌ها، که زمانی سنگ‌بنای تحلیل‌های سیاسی، تحقیقات بازار و تصمیم‌گیری‌های عمومی بودند، اکنون با چالشی جدی مواجه‌اند.

به نقل از تک‌اسپات، لورن لیک، دانشمند داده‌های اجتماعی، معتقد است که این بحران از دو روند هم‌زمان ناشی می‌شود: کاهش شدید نرخ پاسخ‌دهی توسط انسان‌ها و افزایش مشارکت عوامل مصنوعی (AI agent ها) به‌جای افراد واقعی.

در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ نرخ مشارکت در نظرسنجی‌ها بین ۳۰ تا ۵۰ درصد بود، اما امروزه در برخی موارد به زیر ۵ درصد رسیده است. لیک نشان می‌دهد که ساخت عامل‌های هوش مصنوعی برای پر کردن نظرسنجی‌ها چقدر آسان شده است. او تنها با چند خط کد پایتون، مدلی ساخت که با استفاده از OpenAI، به‌صورت خودکار پرسش‌نامه‌ها را پر می‌کند و حتی می‌تواند انواع شخصیت‌ها مانند «چپ‌گرای شهری» یا «بدبین محیط‌زیستی» را شبیه‌سازی کند.

این روند اثرات عمیقی دارد. در سیاست، ابزارهای آماری که برای جبران عدم توازن در پاسخ‌دهندگان استفاده می‌شوند، دیگر کارایی خود را از دست می‌دهند؛ زیرا پاسخ‌های مصنوعی اغلب بازتاب‌دهنده دیدگاه‌های میانه‌ای هستند که از منابع پر بازدید اینترنتی نشأت می‌گیرند. این باعث می‌شود دیدگاه‌های اقلیت‌ها نادیده گرفته شود.

در تحقیقات بازار نیز، پاسخ‌های مصنوعی ممکن است روان و منطقی باشند، اما فاقد رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی انسانی هستند. این موضوع می‌تواند منجر به طراحی محصولاتی شود که فقط برای «کاربر متوسط فرضی» مناسب است، نه برای کاربران واقعی با نیازهای متنوع.

حتی سیاست‌گذاری‌های عمومی هم تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند. اگر پاسخ‌ها بیشتر از طرف هوش مصنوعی باشند، جمعیت‌های آسیب‌پذیر از آمارها حذف می‌شوند و منابع به اشتباه تخصیص می‌یابد. در این حالت، الگوهای بازخورد نادرست ایجاد می‌شود و تصمیم‌گیری‌ها به تدریج بیشتر از واقعیت فاصله می‌گیرند.

برای مقابله با این چالش‌ها، لیک پیشنهاداتی ارائه می‌دهد: طراحی جذاب‌تر نظرسنجی‌ها (با طراحی موبایل‌محور و زمان کوتاه‌تر)، استفاده از ابزارهای تشخیص پاسخ‌های مصنوعی (بر اساس سبک نوشتاری، زمان پاسخ‌دهی و متادیتا)، ارائه مشوق‌های هوشمندتر برای جذب انسان‌های واقعی، و در نهایت، ترکیب داده‌های رفتاری و دیجیتال برای دریافت تصویر کامل‌تر از جامعه.